Wie met me samenwerkt, heeft het ongetwijfeld vaker van me gehoord: De natuur vormt voor mij een eindeloze bron van energie en inspiratie. Hoe aandachtiger ik observeer, hoe sterker mijn gevoel van verbondenheid wordt. Maar die inspiratie komt niet louter voort uit het buiten zijn, het werken in de tuin of het observeren van vogels; er schuilt in werkelijkheid veel meer achter.
De mens als onderdeel van de natuur
Het idee dat wij mensen een soort superieure wezens zijn die boven de natuur staan is misschien wel de meest schadelijke misconceptie van onze tijd. In de natuurlijke ordening staat er niemand bovenaan maar heeft elke soort zijn eigen nuttige functie. Zo ook de mens.
350 miljoen jaar geleden ontstond op aarde de eerste natuur, de eerste mensachtigen zo’n 7 miljoen jaar geleden en de huidige mens is er ‘pas’ zo’n 300.000 jaar.
Natuur was er dus al lang voordat er mensen waren. En natuur zal er zijn lang nadat wij als mensheid zijn uitgestorven.
Biomimicry
Als we zoeken naar antwoorden op hedendaagse problemen is het dus heel logisch en zinvol om te zoeken naar processen, wetten en principes van iets dat al veel langer bestaat dan wij en wat al zoveel meer wonderen heeft voortgebracht. In plaats van onze fixatie op nieuwe technologische innovaties zouden we vooral moeten leren van de natuur en hoe deze zichzelf ontwikkeld heeft op een manier die voor overvloed zorgt.
Onlangs keek ik de film ‘Jos – de mens als nuttige soort’ waarin hij het ijzersterk uitlegt: Wij leren al jong dat als we met de auto ergens naartoe gaan, dat er brandstof in moet en dat we dan kunnen reizen tot de brandstof op is. Dan moeten we opnieuw tanken.
De natuur heeft een systeem ontwikkelt waarbij energie nooit verloren gaat, sterker nog de energie wordt vermenigvuldigd: Bomen nemen met hun blad uv-licht op om te kunnen groeien en vrucht te kunnen zetten. Aan het eind van het seizoen laten ze hun blad vallen, wat verteert en zorgt voor een gezonde bodem die CO2 opneemt zodat er uit het zaad van de vrucht van de boom weer een nieuwe boom kan groeien, die met zijn blad weer uv-licht opneemt om uiteindelijk vrucht te kunnen zetten, waar weer zaad uitkomt, enzovoorts.
Dat is een oneindige cyclus van vermenigvuldiging van de beschikbare energie in het systeem.
De wetenschap
Daarnaast is er enorm veel wetenschappelijk onderzoek naar de invloed van natuur op de gezondheid van mensen. Zo is bijvoorbeeld de dichtheid aan straatbomen omgekeerd gerelateerd aan het gebruik van antidepressiva. Hoe meer bomen, hoe minder antidepressiva.
Er is aangetoond dat een groene tuin een gunstige invloed heeft op het gezondheid en welzijn van mensen.
Kinderen met ADHD zijn extreem gevoelig voor prikkels. Onderzoek heeft uitgewezen dat als je deze kinderen een dagelijkse dosis natuur geeft, ze beter functioneren en soms zelfs geen medicatie meer nodig hebben.
Vluchtheuvels
Wetenschapsjournalist Mark Mieras beschrijft dat groen fungeert als een soort vluchtheuvel voor de geest. Mieras doet al 15 jaar wetenschappelijk onderzoek naar de werking van het menselijk brein en vertaalt zijn inzichten op een praktische manier.
Hij noemt specifiek twee zaken die ervoor zorgen dat natuur zo ‘fijn’ is voor ons brein:
Onze hersenen houden van patronen, dat maakt de wereld voorspelbaar. En laat de natuur nou vol zitten met precies het type patronen waar onze hersenen van houden: In de wortels van een boom, de vertakkingen van de kroon en de nerven in het blad zie je hetzelfde vertakkingspatroon terug. We noemen dat ook wel Fractale Patronen.
Een groene omgeving opent in de hersenen ons sociale kanaal: Natuur activeert die hersengebieden waar de (vrije) beweging, het gevoel van eigenwaarde en het zelfbewustzijn en zelfreflectie zitten. “Als je in de natuur bent denk je meer na over wezenlijke dingen en over je eigen rol in het leven, in de stad zijn we meer bezig met succes”.
Toepassing
Niet gek dus om in werksessies actief op zoek te gaan naar de relatie die we als mensen hebben met de natuur. Niet alleen in de omgeving waarin we de sessie houden, maar ook in de metaforen, de werkvormen, de activiteiten en zelfs als oplossingsrichting voor inhoudelijke vragen en kwesties. Het levert sessies op waarin de energie van deelnemers beter benut (en hopelijk zelfs vermenigvuldigd) wordt en tot uitkomsten met een duurzamer karakter.